MET VIDEOTILBURG - Hoe oud is die Tweede Wereldoorlog nu? Dik tachtig jaar al in Tilburg, een stad in vrijheid sinds 27 oktober 1944. Toch is de oorlog van toen actueler dan ooit. Dat zegt niet alleen de sergeant van de Prinses Irene Brigade. Dat vindt ook de doedelzakspeler.
Het was de lange, hete zomer van 1976 waarin je op straat in Deventer zomaar Sean Connery, Robert Redford, Gene Hackman of Anthony Hopkins tegen het lijf kon lopen.
Een glazen kist met daarin een stuk van het vliegtuig dat in Riel in 1942 neerstortte. Met toespraken, muziek en andere plechtigheden is dit monument onthuld ter nagedachtenis van de vijf omgekomen Nieuw-Zeelandse bemanningsleden van een Wellington III bommenwerper. Herdenken vind ik heel belangrijk, zegt Jan Kilsdonk als hij naar het monument kijkt. Als overlevende van de oorlog weet hij hoe belangrijk een gedenkteken kan zijn.
De Friese verzetsstrijder Annie van Harten is op 102-jarige leeftijd overleden. Van Harten was tijdens de Tweede Wereldoorlog actief als koerier in het Friese verzet. Met haar man was ze onder meer betrokken bij een overval in Dokkum, waarbij het verzet een gevangene bevrijdde. Als vergelding voor die overval executeerden de Duitsers twintig gevangenen.
’S GRAVENMOER - Voor het voormalige gemeentehuis van ’s Gravenmoer is zaterdag een zogeheten struikelsteen gelegd voor verzetsman Teunis van der Bie. In het bijzijn van zijn familie legde de Duitse kunstenaar Gunter Demnig de steen.
In IJzendijke werd op zondag 21 oktober stilgestaan bij een van de grootste explosies tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op 20 oktober 1944 vielen bij een zware ontploffing op de boerderij van de familie De Dobbelaere aan de Isabellaweg 41 doden en 43 gewonden. De lichaamsdelen van slachtoffers werden tweeëneenhalve kilometer verderop in het dorp gevonden. Wat er exact op die 20e oktober op de boerderij is gebeurd, is tot op de dag van vandaag onduidelijk.
De herdenking werd bijgewoond door nabestaanden, een grote vertegenwoordiging van de Royal Engineers uit Groot Brittannië, de burgemeesters van Sluis en Terneuzen en door Commissaris van de koning Hugo de Jonge.
HILVARENBEEK - Hij duikt dit weekend weer in onze contreien op, de man die met zijn struikelstenen de herinnering aan slachtoffers van het nazisme levend houdt. Uitgerust met kniebeschermers trekt de Duitser sinds 1992 met zijn busje door Europa.
Kamp Vught krijgt meer geld om volgend jaar door te komen. Die extra bijdrage is wel eenmalig, onderstreept verantwoordelijk staatssecretaris Vincent Karremans. Hoeveel het extraatje bedraagt, laat hij nog in het midden.
Op een van de hoogste plekken in West-Brabant staat sinds donderdagavond het wrak van een brencarrier: een Canadees rupsvoertuig met een macaber verleden. Met doedelzakken en volksliederen werd het verroeste wrak gepresenteerd aan de bevolking van Woensdrecht, exact tachtig jaar na de bevrijding van het dorp.
Een in Auschwitz gecomponeerd muziekstuk is voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog te horen geweest. In aanloop naar een grotere productie over muziek in het concentratiekamp liet de Britse muziekwetenschapper Leo Geyer het slaapliedje van net anderhalve minuut uitvoeren door pianist Mateusz Borowiak.
DEN BOSCH - De dag voor de bevrijding van Den Bosch ziet Piet Kerssens dat op de Wilhelminabrug een Duitse scherpschutter een Britse militair velt. Hij snelt met een vlag van het Rode Kruis te hulp, maar wordt zelf door de scherpschutter zwaar getroffen. Kerssens bezwijkt aan zijn verwondingen. Elk jaar wordt er stilgestaan bij zijn ‘heldendaad’. Maar is Piet Kerssens een held of een opportunistische avonturier?
In het weekend van 19 en 20 oktober 2024 werd in IJzendijke de 80e verjaardag van de bevrijding herdacht en gevierd. Op zaterdag was er een herdenking op het 17 oktoberplein. De RK kerk was tijdelijk een grote expositieruimte. Ook diverse locaties in het dorp waren static shows van voertuigen. 's Middags maakten voertuigen een rit door de omgeving.
Over ruim twee maandenworden de dossiers openbaar van 'foute' Nederlanders in de Tweede Wereldoorlog: het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR). In totaal zijn er 450.000 van dit soort dossiers.
Op 23 oktober 2024 is het precies 80 jaar geleden dat duizenden mannen uit Hilversum werden opgepakt en afgevoerd naar Duitsland om dwangarbeid te verrichten. Voor velen van hen was dit het einde van hun leven in vrijheid; sommigen keerden nooit meer terug, anderen kwamen zwaar getraumatiseerd thuis. Op woensdag 23 oktober 2024 wordt in Hilversum stilgestaan bij de Oktoberrazzia van 1944. We stelden een van de betrokkenen, Merle Lammers (historicus en secretaris van Stichting Hilversum in de Oorlog), via e-mail enkele vragen over de razzia en de herdenking daarvan.
Nederland beschikt over verschillende archieven die foto’s, documenten en soortgelijk ‘papieren’ erfgoed bewaren. Daaronder ook materialen die te maken hebben met de Tweede Wereldoorlog en andere oorlogen. Er lopen allerlei projecten ter digitalisering van deze fysieke collecties. Een grote speler hierin is Vitec Memorix. Wij stelden senior projectmanager Mark Groothuis enkele vragen over het werk van dit bedrijf.
Toen dit interview werd afgenomen werkte Mark nog bij Picturae ICT, destijds een dochteronderneming van het Nederlandse bedrijf Picturae dat in 1997 werd opgericht en wereldwijd digitalisatiediensten aanbood, onder andere voor boeken, kaarten en foto’s. Kort na het interview werd Picturae ICT officieel overgenomen door de Zweedse Vitec Software Group en kreeg het de nieuwe naam: Vitec Memorix.
Wat voor diensten levert Vitec Memorix?
Naast websites, software, beeldbanken, etc. hebben we twee collectiebeheersystemen: Memorix Maior en sinds kort Memorix Nexus. Daar beheren onze klanten hun collecties in. Het mooie aan Memorix Nexus is dat het gebaseerd is op Linked data, waardoor je collecties met elkaar kan verbinden. In beide systemen kunnen we metadata aan collectiestukken toevoegen. Hierbij maken we gebruik van diverse ontologien en koppelingen met (externe) thesauri. Zo kunnen klanten op een goede en eenduidige manier hun collectie beschrijven met verwijzingen naar andere bronnen en databases.
De klant bepaalt van te voren in hoeverre en in welke vorm de collectie op de website komt te staan, of de collectiestukken downloadbaar zijn en wat voor metadata opgenomen wordt. Bijvoorbeeld wel een datering, omschrijving en plaats, maar andere gegevens niet. Dat is ook wat we doen met foto’s. We hebben tal van beeldbanken die gebruik maken van onze (webkitchen) componenten die het makkelijk en overzichtelijk maken om te zoeken. Dat hebben we voor het Erfgoedcentrum Zutphen, Regionaal Archief Alkmaar, Stadsarchief Amsterdam en Archief Eemland gedaan.
Ook zijn we sterk in het presenteren van genealogische data op die websites. Bij de resultaten wordt het type bron weergeven waarop de gegevens zijn gebaseerd, bijvoorbeeld een weeskamerinschrijving of een uittreksel uit het bevolkingsregister.
Het kan zijn dat een scan gedigitaliseerd wordt en de metadata ontbreekt. Dan kunnen we die scan ook nog aan het platform VeleHanden voorleggen. Dat is een crowdsourcingsplatform waar we archiefmateriaal aanbieden aan vrijwilligers die ons en de archieven helpen deze stukken te metadateren, dus handmatig voorzien van gegevens. Aan het einde van zo’n project halen we de metadata uit VeleHanden en exporteren deze naar Memorix Maior of leveren deze aan de klant aan via CSV of XML. De laatste stap is het publiceren van de metadata en de scans. Vaak staat alles 24 uur later online en is het voor iedereen beschikbaar.
Aan welke projecten op het gebied van militair erfgoed heeft Picturae ICT/Vitec Memorix gewerkt?
We hebben de website Nederlands Militair Erfgoed gemaakt en de organisaties hierachter beheren hun collecties in ons collectiebeheersysteem. Een collectie die ik altijd fantastisch vind om te laten horen is de collectie militaire muziek. De site maakt verder gebruik van onze standaard componenten, bijvoorbeeld de beeldbank en onze periodiekenviewer. Bij deze viewer maken we gebruik van Optical character recognition (OCR). Een niet-digitale tekst wordt dan automatisch door software gedigitaliseerd, waardoor je gericht naar bepaalde woorden of woordcombinaties kan zoeken in oude kranten en tijdschriften.
Voor de website Nederlands Militair Erfgoed heeft Picturae specifiek de officiersboekjes gedigitaliseerd. Deze boekjes zijn in VeleHanden overgetypt en door ons gepubliceerd. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) maakt ook gebruik van Memorix Maior.
Behalve instituten hebben we ook musea als klant, bijvoorbeeld Museum Vliegbasis Deelen. In dit geval hebben wij niet de site gemaakt, maar hebben ze wel gebruik gemaakt van onze beeldbank. De foto’s op die beeldbank stonden eerst in fotoboeken. Om die te digitaliseren heeft het museum een budget aangevraagd. De klant heeft in dit geval bij ons de technologie gebruikt om zelf hun mediabank naar wens te stijlen.
Het project waar we momenteel mee bezig zijn is Facing Srebrenica, een project van het eerder genoemde NIMH. Het instituut wil foto’s uit de tijd van de val van Sebrenica in juli 1995 bij elkaar krijgen. Die vervolgens worden beschrijven voor onderzoek. De Nederlandse militairen die in de enclave waren, de Dutchbatters, hebben misschien nog ongepubliceerde privéfoto’s uit die tijd. Ook wordt er een beroep gedaan op de Bosniërs zelf. De website kan in drie talen bezocht worden: Bosnisch, Nederlands en Engels. Via de website kun je foto’s insturen en een beschrijving geven: datum, type, fotograaf, copyright, conditie enz.
In hoeverre wordt er hierbij samengewerkt met Defensie?
Dit is een samenwerkingsproject van onder andere de Nederlandse Defensieacademie (NLDA) waar wij de leverancier van de software voor zijn.
Is dit project anders dan andere projecten in de zeven jaar die u werkte bij Picturae?
Nee, het lijkt wel veel op de projecten die we hier doen. Een website maken en voor de inrichting gebruik maken van Memorix Maior. Er gaat misschien alleen wat meer tijd inzitten, omdat de achtergrond van het project uniek is.
Hoe kijkt u naar het feit dat er op dit moment veel wordt gedaan aan het redden (lees: digitaliseren) van kwetsbaar erfgoed?
ETTEN- LEUR - Tachtig jaar geleden werd West-Brabant bevrijd door de geallieerden en kwam een eind aan ruim vier jaar Duitse bezetting. Deze krant spreekt met de laatste mensen uit de regio die zich die tijd nog kunnen herinneren. Deze keer het verhaal van Ton Wijngaards (90) uit Etten-Leur.
De Israëlische Holocaustonderzoeker Yehuda Bauer is op 98-jarige leeftijd overleden. Als historicus was hij cruciaal voor de ontwikkeling van dat thema als een apart onderzoeksgebied. Ook was hij een toonaangevend autoriteit op het gebied van wereldwijd antisemitisme.
BIEZENMORTEL - Herinneringen aan de oorlogstijd hebben Ria (81) en Leny (78) van de Pas uit Biezenmortel niet. Maar de oorlog zorgde wel voor een band voor het leven met het gezin dat een half jaar bij hen in huis ondergedoken zat.
Valse paspoorten, nagemaakte identiteitskaarten en neppe bedrijfspasjes. Als je dat hoort denk je al snel aan criminelen die met via illlegale handel geld willen verdienen.
Aan de boulevard in Egmond aan Zee staat een nieuw monument. Het is een blijk van herinnering aan bijna 25.000 Nederlandse, geallieerde en Duitse bemanningsleden van vliegtuigen die in de Tweede Wereldoorlog op de Noordzee om het leven zijn gekomen.
DEN BOSCH - Bijna twee op de drie personen uit de Bossche Joodse gemeenschap overleefden de Tweede Wereldoorlog niet. Van de 465 Joden waren er na de oorlog slechts 172 over. Hun bestaan heeft 80 jaar later echter nog altijd impact op de volgende generaties.
Een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat Kamp Westerbork twee ton van het Rijk krijgt om uit de financiële moeilijkheden te komen. Vandaag werd bekend dat het herinneringscentrum in de knel zit en hulp nodig heeft. Kamerlid Wieke Paulusma van D66 stelde daarom voor een wijziging in de begroting op te nemen om het herinneringscentrum uit de eerste financiële nood te helpen. En dat gaat een meerderheid krijgen, zegt Paulusma.
SPRANG-CAPELLE - Heemkundevereniging Sprang-Capelle heeft onlangs van Jenny Schoondermark-De Jong een bijzondere jurk gekregen: een die is gemaakt van stof dat letterlijk uit de lucht is komen vallen.
05-07-1943: Slag in de Golf van Kula
(Foto: www.history.navy.mil)