27mei
Oorlogsarchief komt online in Den Haag, minister wil geen bezoekers controleren
Het oorlogsarchief in Den Haag wordt vanaf 1 juli digitaal doorzoekbaar. In dat archief staan onder meer persoonsgegevens van mensen die na de Tweede Wereldoorlog op collaboratie zijn onderzocht. Er gelden privacyregels, maar onderwijsminister Eppo Bruins wil bezoekers niet controleren.
26mei
Fotoreportage herdenking Slag om Kwatrecht 85 jaar
De Slag om Kwatrecht vond plaats tijdens de 18-daagse veldtocht in mei 1940. Het 5de Linie Regiment van het Belgische leger kwam vanuit Humbeek in Kwatrecht aan op 19 mei 1940. Een deel nam stelling in een tiental bunkers van het Bruggenhoofd Gent, anderen groeven stellingen om terrein te kunnen verdedigen. Vanuit deze stellingen namen ze de Duitsers onder vuur met de bedoeling de Gentse rand te verdedigen. Tussen 20 en 23 mei 1940 werd een hevige strijd gestreden met het Duitse leger in Kwatrecht (Wetteren) en Gijzenzele ( Oosterzele).
25mei
Levenslange band door adoptie oorlogsgraf Margraten: 'Onze Amerikaanse familie'
Op de Amerikaanse militaire begraafplaats in Margraten is een herdenking gehouden voor de duizenden oorlogsslachtoffers die daar liggen begraven. In de VS worden de gesneuvelde Amerikaanse militairen herdacht op Memorial Day, de laatste maandag van mei. De zondag daarvoor wordt in Limburg jaarlijks een herdenking gehouden.
25mei
Ook Nederlanders vlogen in de legendarische Spitfire
In ‘Nederlandse Spitfires’ geeft Harry van der Meer een overzicht van de Spitfires die door Nederland werden gebruikt vanaf 1943 tot en met heden. De auteur staat in Nederland en omstreken ook wel bekend als 'Mister Spitfire'. Zijn kennis op het gebied van dit toestel wordt regelmatig ingezet wanneer er neergestorte en opgegraven toestellen wereldwijd gevonden worden om deze te identificeren. Dit is zijn complete naslagwerk. TracesOfWar stelde hem enkele vragen over deze publicatie en zijn fascinatie voor de legendarische Spitfire.
24mei
Buitenaards mooie foto’s van bunkers uit WOII
Deze fotograaf legt bunkers uit de Tweede Wereldoorlog vast als spookachtige relikwieën.
24mei
Spoor van loopgraven uit 1944/1945 werpt licht op spergebied langs de Rijn en de zuidelijke Veluwezoom
In mei/juni 2025 is het tachtig jaar geleden dat de bewoners van de zuidelijke Veluwezoom na hun maandenlange evacuatie weer naar huis mochten terugkeren. Wat is híer gebeurd?, vragen zij zich af, wanneer zij tussen alle ravage loopgraven in hun tuinen aantreffen. Het boek ‘In het spoor van de loopgraven. Spitters in het spergebied van Oosterbeek tot en met Rhenen, 1944 – 1945’ werpt nu licht op de bijzondere oorlogsgeschiedenis van de regio. Eind september 1944 mislukt de Slag om Arnhem en direct daarna moeten ruim 200.000 mensen vertrekken. Een 45 kilometer brede strook langs de Rijn verandert in Duits frontgebied. Pottenkijkers zijn niet welkom. Ten westen van Arnhem wordt de strook van Oosterbeek tot en met Rhenen ontruimd. Intussen dirigeert Duitse bezettingsmacht wel duizenden mannen naar deze verboden militaire zone.
24mei
Nieuw boek geeft inzicht in terreursysteem van de nazi's
Op 16 mei werd in Nationaal Monument Kamp Vught het boek ‘Kamp Vught 1942-1944: daders en drijfveren’ gepresenteerd. Hierin geeft Bert Oomen geeft een verhelderende inkijk in het nazi-systeem waarin de daders tijdens de Tweede Wereldoorlog functioneerden. Hij beschrijft de maatschappelijke en sociale context waarbinnen zij opereerden. Oomen gaat uitvoerig in op de achtergronden, overtuigingen en drijfveren van de daders in Kamp Vught en van de ‘schrijftafelmoordenaars’ in Den Haag en Berlijn die het terreurapparaat en de vernietigingsmachine bedachten en draaiende hielden. Oomen is als vrijwilliger actief in Nationaal Monument Kamp Vught, waar hij historisch onderzoek doet voor het herinneringscentrum.
22mei
Bunker met militaire precisie geplaatst, een museumstuk van 45.000 kilo
Een spectaculaire klus vandaag op het terrein achter het Bevrijdingsmuseum Zeeland: daar is met militaire precisie een originele Duitse Tobruk-bunker uit de Tweede Wereldoorlog geplaatst. Bovenop prijkt een zeldzame Franse pantserkoepel. De 45.000 kilo zware kolos van beton en staal is vanaf nu een van de nieuwe blikvangers van het museum.
22mei
Indringende stilte en 360 lichtpunten bij opening Joods Monument in Amersfoort
Amersfoort - Op het Borneoplein in Amersfoort branden sinds gisteravond 360 lichtmonumenten. Elk lichtje is een symbool. Een herinnering aan een leven dat er had moeten zijn, maar door de Holocaust werd weggenomen. Bij de officiële opening van het Joods Monument kwamen zo’n zevenhonderd mensen samen om de in de Tweede Wereldoorlog vermoorde Amersfoortse Joden te herdenken en het monument te openen.
20mei
Texel viert nu pas 80 jaar bevrijding: 'Het was een rare tijd'
Vandaag precies tachtig jaar geleden kwamen eindelijk de Canadese bevrijders aan op Texel. In de haven van Oudeschild werden ze enthousiast verwelkomd door de Texelaars. Ze benne er, ze benne er!
19mei
Oorlogsslachtoffer na bevrijding: Henk (14) trapte in een val en overleed
Als de Tweede Wereldoorlog er niet was geweest, had Henk Erven (14) uit Spoordonk nog geleefd. Het was de eeuwige pijn van zijn moeder na zijn noodlottige dood. Henk overleed door een valstrik in de toren van de Heuvelse kerk in Tilburg. Hadden zijn ouders die onderduiker wel in huis moeten nemen? En hadden ze Henk kort na de bevrijding in 1944 wel naar Tilburg moeten laten gaan?
18mei
NH Docu: Struikelen om niet te vergeten
In Haarlem markeren steeds meer Stolpersteine de huizen van gedeporteerde en vermoorde Joodse, Roma en Sinti bewoners. De documentaire Struikelen om niet te vergeten laat zien hoe deze kleine stenen het herdenken levend houden - en een bredere beweging in gang zetten. Het is een steentje in de vijver.
18mei
Stel koopt dagboek van Anne Frank in kringloopwinkel, het blijkt een heel bijzonder exemplaar te zijn
Medewerkers van veilinghuis Vendu in Rotterdam zien dagelijks bijzondere objecten voorbij komen. Maar toen een koppel onlangs langskwam met de eerste druk van het dagboek van Anne Frank, stonden ze toch even versteld.
18mei
Unieke Duitse tank uit WOII zoekt onderdak: ‘De enige die nog rijdt’
Ooit gebouwd voor het front, maar nu een rijdend stuk geschiedenis. De Duitse pantserjager uit de Tweede Wereldoorlog van Pascal Uyen en zijn vriendengroep is uniek. Van de oorspronkelijke 500 zijn er slechts drie over en dit is de enige die nog rijdt. Er is echter één grote maar: na een brand in hun werkplaats is de groep dringend op zoek naar een nieuw onderkomen.
18mei
Knokploeg Westland was van landelijke betekenis
Op 7 mei presenteerde Philip van den Berg uit Maasland zijn nieuwe boek, getiteld ‘Gezichten achter het verzet’. Het gaat over het (gewapende) verzet in het Westland en omstreken. Centraal staan historische gebeurtenissen en verhalen over de knokploeg Westland in de regio en omstreken. De publicatie is een initiatief van Stichting 80 jaar vrijheid. We stelden de auteur enkele vragen over het boek.
17mei
Fotoreportage herdenking 80 jaar bevrijding in Oostende
Op dinsdag 8 mei 1945 werd in Berlijn de onvoorwaardelijke overgave van het Derde Rijk ondertekend. Dit werd bekend als V-dag, 'Victory in Europe Day'. Dit nieuws werd in België aangekondigd met kanongebulder, klokkengeluid en sirenes. Overal kwamen de mensen op straat om te luisteren naar de officiële aankondiging van de Duitse overgave. De capitulatieoorkonde vermeldde uitdrukkelijk dat de Duitse militairen volledig moesten ontwapenen en hun wapens en uitrusting aan de geallieerden moesten overhandigen. De bevrijding werd overal uitbundig gevierd, de geallieerde soldaten werden als helden onthaald.
15mei
Gedreven verzetsman Hans Katan wilde Anton Mussert liquideren
Hans Katan (1919-1943) was zeer gedreven in het verzet tegen de Duitse bezetting van Nederland. Ook liquidatie van Nederlandse collaborateurs gingen hij en zijn strijdmakkers niet uit de weg.
15mei
Nederlandse VR-documentaire over Joodse vrouw in WO II in wereldpremière in Cannes
Op het filmfestival van Cannes gaat vandaag Lacuna in wereldpremière. De Nederlandse virtualrealitydocumentaire reconstrueert de herinneringen van een nu 86-jarige Joodse vrouw die tijdens de Tweede Wereldoorlog haar ouders verloor.
13mei
Laatste Nederlandse Normandië-veteraan Max Wolff (99) overleden
Veteraan Max Wolff is op 99-jarige leeftijd overleden. Volgens de minister van Defensie was hij de laatste nog levende Nederlandse Normandië-veteraan.
12mei
Dasselse dwangarbeiders: Uslar (4/4)
Het is nu bijna drie jaar geleden dat ik de brieven van Gerard Schampers in handen kreeg. Een student in oorlogstijd, wonend in Helmond en studerend in Tilburg. In 1943 werd hij, met een groep andere studenten, naar Duitsland gestuurd. Eerst naar Herzberg am Harz, daarna naar Dassel. In juni en augustus 2023 bezocht ik Dassel al tweemaal. In oktober 2024 keerde ik samen met buurman Eric, voor een derde keer terug, waar we voor het eerst Herzberg am Harz aandeden. Nu, eind maart 2025, gaan we voor een vierde keer richting Dassel.
Eigenlijk heeft het niks te maken met de dwangarbeiders in Dassel Ook in Uslar, een plaatsje zo'n 20 kilometer ten zuiden van Dassel, huisde een aantal student-dwangarbeiders gedurende een paar maanden van 1943. Dit was een andere groep dan in Dassel, deze mannen werden eerst in Braunschweig tewerkgesteld om in juli 1943 naar Uslar overgeplaatst te worden. Daar werkten ze drie maanden tot ze op 1 november 1943 werden doorgestuurd naar de munitiefabriek in Herzberg am Harz.[note]TracesOfwar.nl - Nederlandse studenten in een munitiefabriek.[/note]
In Uslar werkten deze studenten in de Ilse & Co. Möbelfabriken, waar ze munitiekistjes in elkaar timmerden. Jan Brölmann schreef er over: “We timmeren een kistje met studenten aan soort lopende band. We wisselen elkaar af om het eentonige te vermijden. ‘s-Avonds naar buiten de majestueuze natuur bewonderd. Heimwee naar huis.” Een aantal van deze zijn bewaard gebleven en nog te bezichtigen in het plaatselijke museum.
Inmiddels hadden we Dassel drie keer bezocht. Onderweg naar Dassel zie je Uslar al op de borden staan, we waren er echter nog niet geweest. We willen vooral kijken of we de plek kunnen vinden waar de studenten gewerkt hebben. Uit onderzoek vooraf bleek dat Ilse een nogal grote fabriek was, in de jaren '50 werkten er 2.800 mensen.[note]Ilse Technik - History.[/note] In Uslar werd er in ieder geval op drie verschillende plekken gewerkt, waarbij Werke I en II veruit de grootste waren.
Ilse & Co zelf is ondertussen aanzienlijk gekrompen en zit niet meer in de panden van weleer. Ze maken nu enkel nog tafeltjes voor caravans in een fabriek op het industrieterrein aan de rand van de stad. De grootste gebouwen van Werke I en II zijn nog duidelijk in het straatbeeld te herkennen.
In het museum van Uslar laat een maquette zien hoe Werke I er op z'n hoogtepunt uitzag. Het grote gebouw links staat er nog, maar het hoge gebouw in het midden is compleet verdwenen, net als alle laagbouw er omheen. De eigenaarsvilla vooraan is nog wel bewaard gebleven en in de hallen helemaal rechts op de foto zit tegenwoordig een supermarkt.
Waar de foto van de slaapzaal precies in de Ilse & Co complexen is genomen, weten we op dit moment nog niet. Werke I en II lijken in ieder geval af te vallen. De foto werd niet herkend door de huidige bewoners en de gebouwen lijken anders gebouwd. De foto zou dus in een van de gesloopte gebouwen gemaakt kunnen zijn.
Lees ook de andere delen in deze serie:
- Dasselse dwangarbeiders: Rondje vier (1/4)
- Dasselse dwangarbeiders: Op zoek naar meneer Sluis (2/4)
- Dasselse dwangarbeiders: Op zoek naar de familie Fischer (3/4)
- Dasselse dwangarbeiders: Uslar (4/4)
11mei
Dasselse dwangarbeiders: Op zoek naar de familie Fischer (3/4)
Het is nu bijna drie jaar geleden dat ik de brieven van Gerard Schampers in handen kreeg. Een student in oorlogstijd, wonend in Helmond en studerend in Tilburg. In 1943 werd hij, met een groep andere studenten naar Duitsland gestuurd. Eerst naar Herzberg am Harz, daarna naar Dassel. In juni en augustus 2023 bezocht ik Dassel al tweemaal. In oktober 2024 keerde ik samen met buurman Eric, voor een derde keer terug, waar we voor het eerst Herzberg am Harz aandeden. Nu, eind maart 2025, gaan we voor een vierde keer richting Dassel.
Vorig jaar brachten we al een bezoek aan Echte, een klein dorpje ten oosten van Einbeck. Op zoek naar de plekken waar Lei van den Beuken[note]TracesOfWar.nl - Dagboek van Lei van den Beuken, dwangarbeider.[/note] heeft gewerkt in januari 1945. Hij was tijdens de Kerkrazzia's in oktober 1944 in Limburg opgepakt en tewerkgesteld op Rotenkirchen. Toen de suikerbietenoogst was afgerond, werden de mannen verdeeld over de boerderijen in de buurt. Lei kwam in Echte terecht, op een houtzagerij. Deze houtzagerij was snel gevonden en de familie die er woonde, was nog steeds dezelfde. Lei had er niet zulke goede ervaringen, wij werden echter hartelijk ontvangen.
Lei wist zichzelf over te laten plaatsen naar de boerderij van Herr Fischer in Echte, maar waar was die boerderij? Bij de voormalige houtzagerij vragen we het aan de huidige generatie bewoners, maar die weten het ook niet. De oma van het gezin leeft nog, maar weet ons helaas ook niet verder te helpen. We keerden onverrichter zake terug.
Eenmaal thuis weten we via de gemeente te achterhalen dat de familie van Wilhelm Fischer op de Lindenstrasse 13 woont. Zijn zoon, Heinrich Fischer, sneuvelde aan het eind van de oorlog op 18-jarige leeftijd. Lei schreef er over: “Het gezin telde vijf personen, man, vrouw, dochter, zoon en een oude oma. De zoon was in dienst. Er kwam bericht dat hij vermist was aan het Oostfront en is ook nooit meer terug gekomen.”
Op dat moment hebben we al achterhaald, dat de Volksbund melding maakt van twee mannen met de naam Fischer uit Echte. Hermann Fischer (Echte, Duitsland, 04-04-1912 – Malyi Sambir, Oekraïne, 09-09-1943) en Karl Fischer (Echte, Duitsland, 01-09-1924 – Bischkin ten zuiden van Charkow, Oekraïne, 30-08-1943). Respectievelijk 31 en 18 jaar oud. Hermann was te oud en Karl overleed al in 1943, dus niet aan het eind van de oorlog. Nu beschikt de Volksbund niet over de geboorteplaats van elk slachtoffer en zijn er maar liefst 108 Heinrich Fischers in 1945 overleden!
Kijkend naar de leeftijden vinden we twee 19-jarigen, vier 18-jarigen en één 17-jarige. Helaas is niet van iedereen de geboorteplaats bekend, maar van vier wel; uit Fürth, Bernshausen, Wesel en Ertzte am Harz. De eerste drie liggen helemaal niet in de buurt van Echte, de laatste bestaat echter niet. Zou daar Echte mee bedoeld worden? Het gaat om een Heinrich Fischer, die geboren werd op 12 februari 1927 en overleed tussen 8 en 11 februari 1945. Dat betekent dat hij nét geen 18 jaar was. Het feit dat er geen specifieke overlijdensdatum bekend is, zou kunnen duiden op een vermissing. Als plaatsaanduiding wordt door de Volksbund “Arnswalde Zuckerfabrik” gegeven[note]Volksbund.de.[/note], een plaatsje in West-Polen met de huidige naam Choszczno.
Terug naar Echte, waar Lei op 9 april zijn verjaardag vierde: “Verjaardag. Heb van de baas een pakje sigaretten gekregen en extra lekker eten. Daar zorgde Moeder Fischer voor. Ze was net zo goed voor mij als voor haar eigen dochter.” Vier dagen eerder had de familie te horen gekregen dat hun zoon was vermist: “Een droeve dag. Familie Fischer kreeg bericht. De zoon vermist was aan het Oostfront.”
Wij willen graag de familie Fischer opsporen, een gezin dat in ieder geval een positieve indruk op Lei had achtergelaten. Van de gemeente begrijpen we dat ze niet meer in hetzelfde huis wonen, toch willen we even kijken wat er nog te zien is. De oude boerderij is anno 2025 helemaal verbouwd tot een schitterend woonhuis, zelfs de schuurdeur is vervangen door een moderne glazen pui. Helaas is er tijdens ons bezoek niemand thuis.
Lei schreef verder: “'s Morgens naar de ertsgroebe (mijn) een wagen hout halen voor buurman Opperman.” Zouden we dan de familie Opperman kunnen vinden in Echte? Gelukkig was deze familie redelijk makkelijk te vinden, ze stonden gewoon in het telefoonboek. Eenmaal aangekomen bleek de dame in kwestie geen familie te kennen die in de buurt van de boerderij van Fischer had gewoond.
We hadden graag een van beide families gesproken om te kijken of er nog iets aan informatie was achtergebleven, helaas blijkt dat niet meer mogelijk.
Lees ook de andere delen in deze serie:
- Dasselse dwangarbeiders: Rondje vier (1/4)
- Dasselse dwangarbeiders: Op zoek naar meneer Sluis (2/4)
- Dasselse dwangarbeiders: Op zoek naar de familie Fischer (3/4)
- Dasselse dwangarbeiders: Uslar (4/4)
11mei
Doesburgse verzet verdween na de bevrijding in anonimiteit
In ‘Het Stille Netwerk 1940-1945’ beschrijven Sander Polman en Michel Wenting de Doesburgse illegaliteit, haar ontstaan en regionale ontwikkeling. Direct na de bevrijding werd het georganiseerde verzet in Doesburg door het lokale bestuur buitenspel gezet en als marginaal afgedaan. Toch wisten ca. 29 mannen en vrouwen in het stad met grote bezettingsmacht en hoog in collaboratie, een verzetsgroep te formeren met een regionale uitstraling. We stelden de auteurs enkele vragen over hun boek.
10mei
Tachtig jaar terug was de oorlog echt voorbij maar toch blijft hij actueel
10 mei 1945. De Duitse bezetting is nu echt beëindigd. De Tweede Wereldoorlog in Europa is voorbij, maar de oorlog in Azië gaat nog door. Na vijf loodzware jaren krabbelt Nederland op. Dat verloopt moeizaam. Tachtig jaar geleden was de situatie in Brabant nog verre van normaal. En het zou nog maanden duren voordat het dagelijkse leven weer terug was.
![[video] Nieuwe documentaire uitgebracht over De Slag om de Grebbeberg](https://www.tracesofwar.com/upload/4474161002163308.jpg)
Op zoek naar objectieve informatie of actualiteiten over WOII? Wil je je eigen battlefieldtour maken naar de locaties van oorlogen uit het verleden? Of ben je geïnteresseerd in oorlogsonderscheidingen en hun ontvangers? TracesOfWar.nl vertelt u meer!
© STIWOT, 1999-2025. Alle rechten voorbehouden. Privacyverklaring, cookies, disclaimer en copyright